MUSUL, KERKÜK SATILDI DİYENLER OKUSUN
1920 SONRASI;
İNGİLİZ, FRANSIZ, RUS VE ERMENİ DESTEKLİ KÜRT İSYANLARI...
Osmanlı’nın tarih sahnesinden çekilmesinin ardından, Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde kurulan, Türkiye Cumhuriyeti döneminde de Kürt İsyanları değişik sebepleri ileri sürerek devam etmiştir.
Cumhuriyet döneminde meydana gelen bu isyanlar, dönemin hükümetleri tarafından sert bir biçimde engellenmiş ve isyanların ülkeye zarar vermeleri önlenmiştir. 1920 ‘den başlamak üzere Cumhuriyet döneminde, belli başlı Kürt isyanlarını tarih sırasına göre şöyle sıralamak mümkündür.
- Milli Aşiret Ayaklanması (1 Haziran – 8 Eylül 1920)
- Cemil Çeto İsyanı (7 Haziran 1920)
- Koçkiri İsyanı (6 Mart – 17 Haziran 1921)
- Nasturi Ayaklanması (7 Ağustos – 26 Eylül 1924)
- Beytüşşebeb İsyanı (4 Eylül 1924, Ali Rıza, İhsan Nuri)
- Şıh Sait İsyanı (13 Şubat – 30 Mayıs 1925 -Nehri İsyanı (10 Haziran 1925)
- Rişkoti ve Raman Tedip Harekatı (9-12 Ağustos 1925, Batman)
- Birinci Sason İsyanı (Kasım 1925, Diyarbakır, Batman)
- Hazro İsyanı (21 Ocak 1926, Diyarbakır)
- Birinci Ağrı Harekatı (16 Mayıs – 17 Haziran 1926)
- Koçuşağı İsyanı (7 Ekim – 30 Kasım 1926)
- Mutki İsyanı (26 Mayıs – 25 Ağustos 1927, Mutki)
- İkinci Ağrı Harekatı (13 – 20 Eylül 1927
- Bical Tenkil Harekatı 7 Ekim – 17 Kasım 1927, Bicar)
- Resul İsyanı (22 Mayıs – 3 Ağustos 1929)
- Tendürek Harekatı (14 – 27 Eylül 1929, Tendürek)
- Savur Tenkil Harekatı (20 Mayıs – 9 Haziran 1930, Savur)
- Zeylan İsyanı (20 Haziran – Eylül 1930, Zeylan)
- Üçüncü Ağrı Harekatı (7 – 14 Eylül 1930)
- Oramar (Hakkari) Ayaklanması (İsyanı 16 Temmuz – 10 Ekim 1930)
- Şıh Mahmut Berzenci İsyancı (Eylül 1930, Irak)
- Pülümür Harekatı (8 Ekim – 14 Kasım 1930, Pülümür)
-Şıh Ahmet Barzani İsyanı (Kasım 1931, Irak)
- Buban Aşireti İsyanı (1934)
- İkinci Sason İsyanı (Ocak 1937, Diyarbakır, Batman)
- Dersim (Tunceli) İsyanı (21 Mart 1937, Seyit Rıza)
Cumhuriyet döneminde meydana gelen bu isyanlar, ülkenin ilerlemesinin önünde büyük engeller oluşturmuştur. Bölgeyi kendisi açısından Musul Petrollerinin varlığı sebebiyle vazgeçilmez olarak niteleyen İngiltere başta olmak üzere diğer Batılı devletler buraya birçok ajan göndermişlerdir.
Kaynak: Turan Bozkurt, Atatürk’ün Doğu Politikası ve Kürt İsyanları.
***
ADINA “KÜRT İSYANLARI” DEDİLER!
Yıl 1907:
Şeyh 2'nci Abdusselam Barzani tam yedi yıl boyunca Osmanlı'ya isyan etmiş, ama adı isyanlar listesinde yok.
Yıl 1925.
Şeyh Abdullah, Şemdinli'de taburumuza saldırmış, subaylarımızı infaz etmiş, ama onun da adı isyanlar listesinde yok.
Yıl 1930;
Molla Mustafa Barzani, Dağlıca'da bir bölüğümüze saldırmış, dört şehidimiz var, üstelik halkı ayaklandırmış, ama onun da adı isyanlar listesinde yok.
Anlaşılan o ki;
Barzani olunca isyan olmuyor, ama Barzani olunca adı Kürt oluyor.
Bu Barzani Kürt değilse; Kürt üzerinden isyan çıkartanlar kimdi?
ERDAL SARIZEYBEK,
14 Kasım 2013